Μελέτη - επιλογή συστήματος
Το σύστημα αυτό θα πρέπει να πληροί ορισμένες προδιαγραφές ως προς τη μελέτη του. Σε κάθε χώρο πρέπει να παρέχεται ο φωτισμός που εξασφαλίζει στους χρήστες οπτική άνεση, δηλαδή ένα περιβάλλον με την απαιτούμενη ποσότητα και ποιότητα φωτισμού, που επιτρέπει την ευχάριστη διαμονή και την ανάπτυξη της προβλεπόμενης δραστηριότητάς τους, χωρίς φαινόμενα που να οδηγούν στην οπτική δυσφορία ή/και κόπωση.
Πηγή: Τσαγκρασούλης Άρης: Επίκουρος καθηγητής Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Παν/μιο Θεσσαλίας |
|
Στο πρότυπο ΕΛΟΤ EN 12464.1:2002 δίνονται λεπτομερώς τα συνιστώμενα επίπεδα φωτισμού χώρου, καθώς και επιπρόσθετες πληροφορίες που σχετίζονται με το σχεδιασμό του συστήματος φωτισμού. Με βάση - κατά κύριο λόγο - τις προτεινόμενες τιμές του προτύπου για τα συνιστώμενα επίπεδα φωτισμού, δίνονται στην Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 20701-1/2010 οι τιμές για τη μέση ελάχιστη στάθμη γενικού φωτισμού (lx) ανά χρήση χώρου και οι τιμές για την εγκατεστημένη ισχύ φωτισμού (W/m2 δομημένης επιφάνειας) του κτηρίου αναφοράς τριτογενούς τομέα, για το οποίο η φωτεινή απόδοση καθορίστηκε στα 55 lm/W. Αυτές οι τιμές, της εγκατεστημένης ισχύος των φωτιστικών ανά μονάδα δομημένης επιφάνειας (W/m2) του κτηρίου αναφοράς είναι οι μέγιστες επιτρεπόμενες για την κάλυψη της μέσης ελάχιστης στάθμης (lx) γενικού φωτισμού, καθορίστηκαν με βάση τις προτεινόμενες τιμές ανά χρήση χώρων όπως δίνονται στο πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 15193:2007 και λαμβάνονται υπόψη για τους υπολογισμούς της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων του τριτογενούς τομέα. Προφανώς, πέραν της ενεργειακής απόδοσης χρειάζεται να εξετασθούν και επιπρόσθετες απαιτήσεις (θέματα ακτινοβολίας, συντήρησης κλπ). Ανατομία φωτιστικού παλαιάς τεχνολογίας παρουσιάζεται στο παρακάτω σχήμα. |
Η ενεργειακή απόδοση των συστημάτων φωτισμού μπορεί να βελτιωθεί με τις ακόλουθες επιλογές:
- Επιλογή ενεργειακά αποδοτικών λαμπτήρων
- Επιλογή ενεργειακά αποδοτικών συνδετικών διατάξεων (π.χ. ηλεκτρονικά ballast)
- Βελτίωση των φωτιστικών σωμάτων
- Συστήματα ελέγχου φωτισμού για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης
- Ένταξη / βελτίωση διαδικασιών συντήρησης
- Παρεμβάσεις στο σχεδιασμό του συστήματος
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονισθεί η σπουδαιότητα του σχεδιασμού του φωτισμού και παρόλο που αναφέρονται τεχνικές εξοικονόμησης σε υπάρχοντα συστήματα καλό θα είναι να εξετάζεται αρχικά ο ίδιος ο σχεδιασμός. Είναι προφανές ότι ο σχεδιασμός του συστήματος φωτισμού πρέπει να ικανοποιεί τις όποιες απαιτήσεις της νομοθεσίας.
Αλλαγές που μπορούν να υιοθετηθούν σε υπάρχον σύστημα κατά σειρά είναι:
- Αντικατάσταση συμβατικών με ηλεκτρικούς εκκινητές (starter) σε συστήματα φθορισμού
- Αντικατάσταση των λαμπτήρων είτε λόγω γήρανσης τους είτε λόγω χρήσης λαμπτήρων μικρότερης ισχύος αλλά με ίδια φωτεινή ροή. Σήμερα σε γραμμικούς λαμπτήρες φθορισμού (Τ8) υπάρχει αυτή η εναλλακτική λύση. Καθοριστικός παράγοντας αντικατάστασης λαμπτήρων είναι η συμβατότητα της λυχνιολαβής, το μήκος καθώς και η δυνατότητα υποστήριξης της λειτουργίας από την υπάρχουσα ρυθμιστική διάταξη. Η υιοθέτηση π.χ. λαμπτήρων Τ5 προϋποθέτει και χρήση ηλεκτρονικών ballasts. Ακόμη και στην ίδια κατηγορία λαμπτήρων υπάρχουν διαφοροποιήσεις (π.χ. Τ5 HighEfficiency –T5 HighOutput).
- Τοποθέτηση ανακλαστήρα με αποτέλεσμα πιο αποδοτική χρήση της φωτεινής ροής που εκπέμπεται από το φωτιστικό
- Αντικατάσταση ballasts. Μπορεί να μην είναι εύκολη η συγκεκριμένη διαδικασία λόγω παλαιότητας του συστήματος. Προφανώς μπορεί να επιλεγεί ballast καλύτερης απόδοσης αλλά πρέπει να προσεχθεί η συμβατότητα ανάμεσα στο ίδιο το ballast και στους λαμπτήρες που αυτό οδηγεί. Το αν χρησιμοποιηθούν ballastswarm, instant ή programmedstart εξαρτάται από την εφαρμογή (π.χ. συχνοί κύκλοι έναυσης –σβέσης, χρήση διατάξεων ελέγχου).
- Αντικατάσταση φωτιστικών. Σε περίπτωση που εκτιμηθεί ότι ο σχεδιασμός του συστήματος φωτισμού πληροί τα κριτήρια που απαιτούνται και τα φωτιστικά είναι παλιάς τεχνολογίας (π.χ. οι διαχύτες εμφανίζουν μειωμένη –μη αντιστρεπτή- διαπερατότητα ) μπορεί να αντικατασταθούν. Χρειάζεται να εξετασθούν οι διαστάσεις καθώς επίσης και η τοποθέτηση.
- Επανασχεδιασμός του συστήματος φωτισμού με χρήση πλέον νέων φωτιστικών υψηλής απόδοσης .
Η ενεργειακή εξοικονόμηση προκύπτει από τον βέλτιστο συνδυασμό διαφορετικών τύπων λαμπτήρων και του εξοπλισμού που τους συνοδεύει (όπως τα φωτιστικά σώματα και τα ballast) και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα φωτισμού σε καθημερινή βάση.
