Η αναπόφευκτη μελλοντική εξάντληση των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, κάρβουνο, φυσικό αέριο κτλ) σε συνδυασμό με την έκλυση ρύπων κατά τη χρήση τους για παραγωγή ενέργειας καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για ένα φορέα ενέργειας που θα είναι ευρέως διαθέσιμος, ενώ παράλληλα δεν θα ρυπαίνει κατά την χρήση του. Τέτοιοι φορείς ενέργειας θα μπορούσαν να είναι ο ηλεκτρισμός, τα βιοκαύσιμα όπως αιθανόλη, βιοντήζελ κτλ., ή το υδρογόνο.

Το υδρογόνο αποτελεί σήμερα ερευνητική προτεραιότητα του ενεργειακού τομέα με σκοπό να διερευνηθεί η τεχνική και οικονομική δυνατότητα της μετάβασης στην «Οικονομία Υδρογόνου». Νέες τεχνολογίες θα απαιτηθούν για την ευρεία παραγωγή του και για την καθαρή του χρήση. Σε αυτόν τον νέο ενεργειακό κόσμο, η Ελλάδα έχει την δυνατότητα να πρωτοστατήσει, τόσο στην παραγωγή υδρογόνου - χάριν στο πλούσιο δυναμικό ΑΠΕ που διαθέτει, όσο και στην χρήση του - χάριν στην τεχνολογικό επίπεδο της χώρας το οποίο επιτρέπει την κατασκευή κυψελών καυσίμου.

Η αναμενόμενη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Ανάπτυξη (European Initiative for Growth) στοχεύει στο να συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποστηρίζοντας συγκεκριμένες κρίσιμες τεχνολογίες. Μέρος της πρωτοβουλίας αυτής θα είναι το πρόγραμμα «ταχείας εκκίνησης για το υδρογόνο» (Hydrogen quick-start Programme). Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος, προβλέπονται οι δράσεις HyCOM και HYPOGEN συνολικού προϋπολογισμού 2.8 δις ΕΥΡΩ και διάρκειας 10 ετών, στα πλαίσια των οποίων θα δημιουργηθούν οι πρώτες αυτόνομες κοινότητες υδρογόνου.

Η Ελληνική ερευνητική κοινότητα στον τομέα του υδρογόνου στην προσπάθεια να συμμετέχει η Ελλάδα στην προβλεπόμενη χρηματοδότηση της δράσης HyCOM, θεωρεί σκόπιμο:

να υποβάλει πρόταση για σημαντικής κλίμακας εθνικό έργο

η πρόταση να προετοιμαστεί έγκαιρα, όσον αφορά τους στόχους και την δραστηριοποίηση των φορέων

στο έργο να συμμετέχει μεγάλος αριθμός φορέων από διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, καλύπτοντας πολλές τεχνολογικές λύσεις

Βάσει των ανωτέρω, προτείνεται η ερευνητική κοινότητα να επικεντρώσει τις προσπάθειες της στην προετοιμασία πρότασης έργου με κεντρικό θέμα το «νησί υδρογόνου», καθώς η διάσπαρτη παραγωγή ενέργειας σε κοινότητες μη διασυνδεδεμένες στο κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυο, όπως τα ελληνικά νησιά, θα αποτελέσει μία από τις πρώτες εφαρμογές των τεχνολογιών υδρογόνου, εξαιτίας, αφενός του ήδη υψηλού κόστους ενέργειας που παρουσιάζουν και αφετέρου λόγω της σημαντικότητας τους τόσο στρατηγικά, όσο και οικονομικά (συμβολή τουρισμού στην Εθνική Οικονομία). Τα νησιά, άλλωστε, αποτελούν ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ελληνικού ενεργειακού συστήματος.

Με τη χρήση κατάλληλων τεχνολογιών θα είναι δυνατή η επιτόπια παραγωγή, αποθήκευση και χρήση του υδρογόνου, χρησιμοποιώντας εγχώριες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), με στόχο κάποια στιγμή να επέλθει η ενεργειακή απεξάρτηση των νησιών από τα ορυκτά καύσιμα, με αντίστοιχα οφέλη όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμή τους ανάπτυξη. Μέσω του υδρογόνου μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο νησιωτικό σύστημα, ενώ το υδρογόνο θα αποτελέσει το όχημα μέσω του οποίου οι ΑΠΕ θα εισέλθουν και στον τομέα των μεταφορών. Παράλληλα η στροφή προς τις τεχνολογίες υδρογόνου ως ενεργειακό φορέα στα ελληνικά νησιά θα δημιουργήσει ικανό αριθμό νέων θέσεων εργασίας, επομένως θα αποδειχτεί εξαιρετικά επωφελής για τις τοπικές κοινωνίες.

Πιο συγκεκριμένα, η Ελληνική ερευνητική κοινότητα προτείνει το νησί της Μήλου για την υλοποίηση του σχετικού έργου, καθώς διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα σημαντικότερα εκ των οποίων είναι:

Πλούσιο δυναμικό ΑΠΕ (ηλιακή, αιολική ενέργεια, αλλά και γεωθερμικό δυναμικό χαμηλής ενθαλπίας ικανό για ηλεκτροπαραγωγή)

Μόνιμη οικονομική δραστηριότητα πέραν του τουρισμού, με τη λειτουργία σημαντικής βιομηχανίας

Ύπαρξη συνεργείων με δυνατότητα εκτέλεσης πλήθους τεχνικών εργασιών

Η μέγιστη ηλεκτρική ζήτηση στο νησί είναι της τάξης των 10 MW, επομένως η χρήση τεχνολογιών υδρογόνου θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο ενεργειακό σύστημα της Μήλου και τα αντίστοιχα αποτελέσματα θα φανούν ευκολότερα. Επιπλέον, εξαιτίας της ύπαρξης βιομηχανίας, το προφίλ ζήτησης της Μήλου είναι πιο ομοιόμορφο σε σύγκριση με νησιά των οποίων η οικονομική δραστηριότητα βασίζεται αποκλειστικά στον τουρισμό

Οι τοπικοί φορείς της Μήλου έχουν επιδείξει ευαισθησία στον τομέα ενέργεια / περιβάλλον και έχουν αναπτύξει πρότερη σχετική δραστηριότητα

Πιο συγκεκριμένα, το έργο που θα υλοποιηθεί στη Μήλο αφορά την ανάπτυξη, εφαρμογή και διάδοση τεχνολογιών παραγωγής, αποθήκευσης, διανομής και χρήσης υδρογόνου σε όλους τους τομείς της ενέργειας, δηλαδή την ηλεκτροδότηση, την θέρμανση και τις μεταφορές. Στόχος του έργου θα είναι η κάλυψη ουσιαστικού μέρους των ανωτέρω τομέων με ενέργεια που θα προέλθει από τεχνολογίες υδρογόνου, και ειδικότερα:

• το 10% της ηλεκτρικής ενέργειας

• το 5% της ενέργειας για θέρμανση

• το 5% της ενέργειας για μεταφορές

Εκτός από την εφαρμογή τεχνολογιών υδρογόνου, έμφαση θα πρέπει να δοθεί σε μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στο νησί καθώς και στην μέγιστη απευθείας χρήση (διείσδυση) των ΑΠΕ για θέρμανση, ηλεκτροδότηση ή μεταφορές. Σημαντικό σκέλος του έργου θα αποτελεί η ενημέρωση και εκπαίδευση του κόσμου της Μήλου στις τεχνολογίες υδρογόνου.